Pula

Pula in Kroatië, is een van de meest authentieke en complexe steden van Istrië, gelegen op het meest zuidelijke punt van het schiereiland. In tegenstelling tot andere Istrische bestemmingen, is Pula afgezien van een toeristische trekpleister het hart van handel en industrie. Het is een belangrijk scheepsbouw centrum, een sector die dateert uit de dagen het Oostenrijks-Hongaarse keizerrijk. De haven en een goed beschermde ligging, met heuvels eromheen heeft een 700m brede monding waardoor ook grote schepen kunnen aanmeren.

Het historische centrum van Pula is voornamelijk gewijd aan het bedrijfsleven, overheid en handel. De lokale bevolking zoekt vertier op het schiereiland Verudela ( op slechts een paar kilometer afstand). Het schiereiland heeft mooie stranden voorzien van de nodige faciliteiten, in de avond is er een bruisende gezelligheid in de restaurants of uitgaansgelegenheden die verspreid over het schiereiland liggen. De binnenstad is het centum voor culturele evenementen die veelal plaatsvinden in het amfitheater. Het merendeel van de hotels in Pula bevinden zich op Verudela schiereiland. De busverbindingen in en om Pula zijn uitstekend.

Het centrum is bezaaid met Romeinse ruïnes, de meest indrukwekkende is het spectaculaire Romeinse amfitheater. Open lucht voorstellingen in de Arena tijdens de zomer zijn een absolute aanrader. De triomfboog van Sergius uit de 1ste eeuw is een ware trekpleister,  kunstenaars en architecten van Michelangelo  tot aan Robert Adam bestudeerden en schetsten dit uitzonderlijk goed bewaard gebleven monument. In het centrum van de stad is het Forum Romanum met de Tempel van Augustus gelegen.

Wat is er te zien in Pula?

Arena van Pula

De Arena van Pula is het meest bekende en belangrijkste monument van de stad Pula, Het amfitheater van Pula waar in de Romeinse tijd gladiator gevechten werden gehouden is het begin-en eindpunt van elke tour door de stad. Het amfitheater werd gebouwd in de 1e eeuw na Christus tijdens het bewind van keizer Vespasianus, op hetzelfde tijdstip als het Colosseum in Rome. Tegenwoordig is het qua grootte het 6e Romeinse amfitheater in de wereld.

 De plattegrond is elliptisch, de langere as is ong. 130 m lang en de kortere bedraagt ong. 100 m. Gladiator gevechten vonden plaats in het centrale vlakke gebied genaamd de arena, terwijl de toeschouwers konden zitten op de stenen lagen of staan in de galerij. Het Amfitheater kon ongeveer 20.000 toeschouwers huisvesten. Lokaal kalksteen werd gebruikt voor de bouw. In de Middeleeuwen was het de arena van ridders toernooien en beurzen.

Tegenwoordig dient het amfitheater als de plek voor de zomer voorstellingen in de stad Pula – het Film Festival, Opera Season, concerten etc. en kan de Arena plaats bieden aan ong 5.000 toeschouwers. In de ondergrondse gangen, ooit gebruikt door de gladiatoren, bevindt zich tegenwoordig een doorlopende tentoonstelling van wijnbouw en olijventeelt in Istrië in de oudheid. De exposities bestaan uit reconstructies van machines die ooit gebruikt werden voor de productie van olijfolie en wijn (molens, persen, schepen) en amforen die gebruikt werden voor het opslaan en transporteren van olijfolie en wijn.

Het amfitheater is gelegen buiten de oude stadsmuren, de weg die leidt naar het centrum werd gebouwd onder keizer Vespasianus, naar wie het werd genoemd – Via Flavia. Zelfs vandaag de dag is het een van de belangrijkste wegen in de stad Pula.

Forum van Pula

Het centrale plein van klassiek en middeleeuws Pula is gelegen aan de voet van de heuvel, in het westelijke deel van de stad, dicht bij de zee. Het Forum was de kern van de stad, het religieuze, bestuurlijke, wetgevende en commerciële centrum. Op het noordelijke deel van het Forum stonden twee aparte tempels en een centrale tempel een gewijd aan Jupiter, Juno en Minerva. Alleen de tempel van Augustus is volledig bewaard gebleven, terwijl van de tweede tempel alleen de achterwand zichtbaar is, ingebouwd in het Gemeentelijke Paleis in de 13e eeuw.

Oude overblijfselen van het Forum zijn gevonden tijdens de bouw van nieuwe gebouwen, de overblijfselen zijn deels gerestaureerd en worden nu tentoongesteld in de bank gebouwd op deze locatie.
Zelfs vandaag de dag vervult het Forum de rol van administratief en juridisch centrum van de stad. Tijdens de zomermaanden vinden er tal van culturele evenementen plaats.

Tempel van Augustus

De tempel van Augustus, gelegen in het Forum en gebouwd tussen 2 voor Chr en 14 na Chr. na de dood van de keizer, is gewijd aan de godin Roma en keizer Augustus. De tempel werd gebouwd het typische patroon van tempels. 6 zuilen met Corinthische kapitelen ondersteunen het voorportaal. Op de fries staat een inwijdingsinscriptie.

De functie van de tempel veranderde door de jaren heen: met het beëindigen van de heidense oude tijdperk werd ook de oorspronkelijke heidense functie beëindigd. Later gebruikte men de tempel als een kerk, graanschuur en in het begin van de 19e eeuw was het een museum voor stenen monumenten .

In 1944 werd de tempel van Augustus getroffen door een bom en volledig vernietigd, om tussen 1945 en 1947 herbouwd te worden. Tegenwoordig herbergt de tempel van Augustus een verzameling van oude stenen en bronzen sculpturen.

Kasteel en Historisch museum van Pula

Vanaf de bovenste cirkelvormige straat leidt een pad naar de top van de centrale heuvel van de stad waar een stervormig kasteel met 4 bastions werd gebouwd in 1630 ter bescherming van de stad en haar haven, omdat zij een belangrijke handelsplaats was in de Noord-Adriatische Zee. De Venetianen gaven opdracht tot de bouw van het kasteel aan de Franse militaire architect Antoine de Ville. De bouw vond plaats op de locatie van een vroegere vesting uit de pre-Romeinse en Romeinse periode. Het Histrian fort werd in de eerste plaats gebouwd voor defensieve doeleinden, in de Romeinse tijd was een klein militair garnizoen hier gestationeerd. Vandaag de dag herbergt het kasteel het Historisch Museum van Istrië.

Het Historisch Museum van Istrië, opgericht als het Museum van de Revolutie op 31 december 1955, verricht haar activiteiten als een openbare instelling. Momenteel is het een streekinstelling die delen van het nationale erfgoed tentoonstelt, uit de Middeleeuwen tot de recente geschiedenis door middel van permanente of tijdelijke tentoonstellingen of publicaties.

Het museum heeft verschillende afdelingen – Afdeling van de geschiedenis van Pula, afdeling van de middeleeuwse geschiedenis van Istrië en de afdeling van de moderne geschiedenis van Istrië met vele aanvullende collecties zoals de cultuur-historische collectie van het stedelijk leven, de verzameling van oude ansichtkaarten en foto’s, de collectie van de maritieme geschiedenis en de scheepsbouw , de verzameling van economische ontwikkeling, de culturele-historische collectie van het suburbane leven, verzameling van insignes etc. Met name van belang is de verzameling van oude ansichtkaarten, kaarten en de verzameling van wapens, uniformen, militaire en maritieme apparatuur.

Poort van Hercules

De Poort van Hercules staat tussen 2, waarschijnlijk middeleeuwse torens, in een eenvoudige constructie gebouwd van ongekerfde stenen blokken. Op de top van de beschadigde boog, maar nauwelijks herkenbaar, bevindt zich een beeldhouwwerk van de kop van Hercules. Dicht bij het beeldhouwwerk is een beschadigde inscriptie, interessant in de historische context want het bevat de namen van twee Romeinse ambtenaren, Lucius Calpurnius Piso en Gaius Cassius Longinus aan wie het Romeinse Senaat had toevertrouwd een Romeinse kolonie te stichten op de locatie van het huidige Pula. Zo werd, tussen 47 en 44 v.Chr. Pula gesticht als een nederzetting met stedelijke functies.

Gouden Poort van de Sergis

De gouden Poort werd gebouwd tussen 29 en 27 voor Christus door de Sergi familie, ter ere van drie familieleden. Deze triomfboog, leunend tegen de stadspoort Porta Aurea, dankt haar naam aan de rijk versierde boog en vergulde elementen. De poort en de muur werden afgebroken in het begin van de 19e eeuw als gevolg van de stadsuitbreiding buiten de stadsmuren.

De Gouden Poort werd gebouwd in Corinthische stijl met sterke Hellenistische en Klein-Azië invloeden, zowel in de methode en ornamenten. Vandaag vinden tal van culturele voorstellingen, theatrale en muzikale, plaats op het plein naast de Gouden Boog. De aangrenzende straat is een winkelgebied.

Kloostercomplex St. Franciscus

Op de helling van de heuvel tussen het Forum en de bovenste cirkelvormige straat, ligt het kloostercomplex gewijd aan St. Franciscus van Assisi, gebouwd in de 14e eeuw. De franciscaanse gemeenschap werd in Pula voor het eerst opgenomen in de 13e eeuw. De kerk werd gebouwd in 1314 in de laat-Romaanse stijl met Gotische ornamenten, als een stevig en eenvoudig gebouw van de franciscaanse orde. Het bouwwerk is een waar meesterwerk.

Geschiedenis van Pula

De legende van de Argonauten beschrijft de achtervolging van de Colchidians nadat het schip Argo het Gulden Vlies had gestolen. De onderdanen van de koning van Colchis gaven hun achtervolging op na de dood van de zoon van de koning. Uit angst dat ze zouden worden gestraft voor zijn dood en het falen van de zoektocht, besloten ze om zich te vestigen op de plek waar de prins was overleden. Pula werd daarom niet alleen een toevluchtsoord voor de Colchidian voortvluchtigen, maar ook hun plaats van ballingschap. Volgens de beroemde geograaf uit de oudheid – Strabo – is Pula op deze manier ontstaan, 3000 jaar geleden.

In de Illyrische periode, tot de komst van de Romeinse legioenen, was Pula niet meer dan de omgeving van het nabijgelegen Nesactium, het politieke, administratieve, militaire en religieuze centrum. Als gevolg van intensieve kolonisatie, goede handelsroutes, evenals het belang van zijn militaire positie,  werd Pula de belangrijkere nederzetting. Tal van ambachten werden ontwikkeld in die periode: steenhouwerij voor de vele gebouwen in Pula en haar omgeving, landbouw, wijnbouw, olijventeelt, vissen en het vervaardigen van aardewerk voor het vervoer van olijfolie, wijn, tarwe en vis.

In de Romeinse keizertijd (1ste tot 3de eeuw) werd een de grootste klassieke monumenten in Kroatië  gebouwd in Pula. Het mooiste en zeker het centrale klassieke monument is het Amphitheater, in de volksmond de Arena genoemd. Dit amfitheater, gebruikt voor gevechten en veldslagen van gladiatoren en dieren, werd gebouwd in de 1e eeuw na Christus, tijdens het bewind van keizer Vespasianus. De plattegrond is elliptisch, de omvang ervan is ongeveer 130 m bij 105 m, en met 32 m hoogte is dit het 6e grootste Romeinse amfitheater vandaag de dag.
Het klassieke Pula werd voorzien van alle kenmerken van de Romeinse beschaving,  watervoorziening en riolering,  het administratieve, commerciële en religieuze centrum in de vorm van het Forum, capitolium met tempels (gelegen in het Forum), twee theaters, een grote begraafplaats (genoemd door Dante in zijn “Goddelijke Komedie”), rijkelijk versierd huizen met mozaïeken en marmer.

De stad werd versterkt door muren en men had toegang tot de stad door een tiental poorten. Het grootste deel van de poorten werd vernietigd in het begin van de 19e eeuw, zodat slechts een deel van de poorten bewaard zijn gebleven. De triomfboog van het Sergi is gelegen aan het einde van de straat (Via Sergia) die leidt naar het oosten van het Forum. Deze triomfboog leunde tegen de stadspoort (Porta Aurea), zodat alleen de westerse, zichtbare kant rijkelijk versierd was.

Dit monument werd opgericht op het einde van de 1ste eeuw voor Christus door Salvia Postuma Sergi met haar eigen geld ter ere van drie leden van haar familie. Volgens de inscriptie op de boog, werd het monument gebouwd tussen 29 en 27 v. Chr. Eeuwenlang trok dit indrukwekkende Romeinse monument de aandacht van beroemde kunstenaars, in het bijzonder Italiaanse meesters, zoals de grote Michelangelo. Noordelijk bevinden zich 2 andere overgebleven stadspoorten: de Poort van Hercules en de Tweelingpoort.

Buiten de stadspoorten lag de begraafplaats genoemd necropolis. Fragmenten van de monumenten die gevonden zijn op deze begraafplaats zijn vandaag de dag bewaard in het Archeologisch Museum van Istrië. Niet ver van de Tweelingpoort bevinden zich de overblijfselen van een achthoekige mausoleum  uit de 1e – 2e eeuw na Chr.

Het Forum, het centrale stadsplein van het oude en middeleeuwse Pula, werd aan drie zijden omgeven door arcaden met beelden en reliëfs en aan de noordzijde door de tempels. De tempel van Augustus, gebouwd tussen 2 BC en AD 14, is volledig bewaard gebleven tot de dag van vandaag.
Op de oostelijke hellingen van de centrale heuvel van de stad, het huidige Kastel, bevinden zich de resten van het Kleine Romeinse Theater met haar  semi-circulaire orkest. Het grote Romeinse Theater, gelegen buiten de stad, werd totaal verwoest; slechts een fragment van het reliëf op de buitenmuur wordt bewaard in het Archeologisch Museum van Istrië. Dicht bij het kleine Romeinse Theater is het Archeologisch Museum van Istrië  gelegen, waar tegenwoordig tal van monumenten uit de prehistorie, Romeinse en vroegmiddeleeuwse perioden uit Pula en Istrië te bezichtigen zijn.

Door haar geografische isolatie vermeed Pula migraties, plunderingen en invasies van de barbaren tot de 5de eeuw, toen het werd veroverd door de Visigoten en vervolgens Ostrogoten. Onder het Oost-Romeinse Rijk bloeide de stad op en kreeg militair belang in de conflicten tussen het Byzantijnse leger en de Goten.

In de tweede helft van de 6e eeuw begonnen de Slaven hun invasie van het schiereiland Istrië, na vreselijke gevechten daalde het inwonersaantal, terwijl de handel en de productie tot stilstand kwam. De nieuwe heersers van Istrië, de Franken, brachten het nieuwe feodale systeem mee. Met de ontwikkeling van het feodalisme en de oprichting van stadstaten op zijn grondgebied, werd Istrië geconfronteerd met de komst van Venetië. In 1150 werd Pula trouw aan de Republiek van Venetië en stemde in met alle verplichtingen, hulde brengen aan Venetië, het bouwen en uitrusten van galeien, het ondersteunen in oorlogen, enz.

Pula was gebonden aan de Venetiaanse economische en politieke doelstellingen, waarin de ontwikkeling bepaald werd voor de komende paar eeuwen. Tijdens de 14e, 15e en 16e eeuw werd Pula aangevallen en veroverd door Genuezen, Kroatisch-Hongaarse en Habsburgse legers, waardoor de verwoesting van een groot aantal middeleeuwse nederzettingen en dorpen een feit was.
Als gevolg van de afbraak van monumentale gebouwen, geruïneerde economie en afgenomen bevolking  viel Pula in diskrediet. De stad werd gered door de georganiseerde Kroatische en Zuid-Slavische stammen.

Na het revolutionaire jaar 1848, besefte het Oostenrijks-Hongaarse Rijk het belang van de haven van Pula’s en begon een intensieve ontwikkeling van een grote marinehaven en een scheepswerf. Hierdoor steeg het inwonersaantal van Pula binnen 50 jaar van 1.126 mensen tot ongeveer 40.000.

Pula werd nog steeds beschreven als een dorp afgesneden van de rest van de wereld, maar later werden enorme bedragen werden geïnvesteerd in de riolering en infrastructuur die het landelijke Pula in een welvarende stad veranderden. Met de nieuwe spoorlijn Pula nam geleidelijk de rol over van Triëst en Rijeka als de belangrijkste doorvoerhaven naar Dalmatië. Hierdoor kon Pula haar handel en legermacht ontwikkelen. Onder het protectoraat van Wenen was de officiële taal in Pula Duits, maar Italiaans bleef de alledaagse taal, terwijl het gebruik van Kroatisch volledig verdween.

Dat was de situatie tijdens de Tweede Wereldoorlog tijdens de fascistische onderdrukking, toen Pula, als een antifascistische stad, de strijd om de toekomst voortzette ondanks bombardementen. Na de oorlog en de Duitse bezetting kwam Pula onder de Anglo-Amerikaanse alliantie. In 1947 wendde Pula zich tot haar natuurlijke achterland – Kroatië (volgens de resolutie 1943 werd Istrië gedefinieerd als een deel van Kroatië), en dus Joegoslavië. Dit veroorzaakte een uittocht van de ontevreden oorspronkelijk Italiaanse burgers.

Het markeerde het begin van een nieuwe periode in de geschiedenis van Pula, die duurde tot Kroatië onafhankelijk werd. Tegenwoordig is Pula een van de parels van de Adriatische kust van Kroatië!