Carnaval in Kroatië vindt plaats in februari, deze carnavalstradities gaan enkele eeuwen terug en zijn gebaseerd op Christelijke cultuur en op de gebruiken van pre-christelijke volkeren. In afwachting van het voorjaar, wanneer de rust van de winter plaats maakt voor de volgende cyclus van leven viert men carnaval.
De oorsprong van alle carnavals is te herleiden naar de Romeinse Dionysus festiviteiten. Deze waren gewijd aan de uitbundigheid van het leven en het begin van de lente waarbij de natuur ontwaakt. In de christelijke wereld, zijn carnavals beschouwd als het tegenovergestelde van de komende Pasen periode waarin gelovigen hun nederigheid versterken door middel van vasten. Kroatische carnavalssteden aan de kust staan bekend om de kleurrijke optochten en vermakelijke evenementen.
Carnaval in Dubrovnik
De geschiedenis van het carnaval in Dubrovnik dateert uit de 14e eeuw, toen het stadsbestuur haar burgers toestemming gaf om maskers te dragen en zich te verkleden. Hierbij waren ongepaste maskers verboden. Carnavalsoptochten in Dubrovnik bestonden uit groepen uit mannen en vrouwen gekleed in mooie traditionele kostuums van de omliggende gebieden. De optochten werden begeleid door instrumenten en er werden allerlei activiteiten georganiseerd.
Tijdens de Renaissance waren deelnemers van carnavalsoptochten in Dubrovnik verkleed als soldaten, dansers, turners, dichters, zangers, kindermeisjes, waarzeggers, priesters en duivels. In de 18e eeuw verzorgden theatergroepen sfeervolle optredens en dansen op de pleinen. Aan het begin van de 20e eeuw, verhuisden de evenementen naar een aristocratische paleizen waar luxe gemaskerde bals werden georganiseerd.
De carnavalsfestiviteiten in Dubrovnik vinden ieder jaar plaats van 22 februari tot 4 maart.
Zvoncari van Kastav
Zvoncari en hun traditionele carnavalsoptochten behoren tot de bekendste carnavalstradities van Kroatië. De oorsprong van Zvoncari gaat terug naar de prehistorische tijd toen men de komst van de lente vierde en het kwaad verdreef. Zvoncari zijn gekleed in zeemansoutfits: horizontaal gestreepte shirts, sokken over een witte broek en brede knalrode gordels rond hun middel.
Het belangrijk gedeelte van hun “outfits” zijn lamspelzen die ze dragen over de schouder en metalen bellen gehecht aan hun riemen. In de meeste gevallen zijn de bellen gemaakt van koper. De hoofdbel bevestigd aan de voorkant is het grootst met een volume van 10 tot 12l, terwijl de bellen aan de zijkanten 1 tot 1,5l volume hebben. Volledig uitgeruste zvoncari dragen angstaanjagende maskers gemaakt van hout en karton, waarvan delen zijn bedekt met lam of konijn pelzen, hoorns zijn een verplicht deel van de uitrusting.
Elke plaats waar de Zvoncari voorkomen, maakt gebruik van een verschillende stappenvolgorde tijdens de optochten. Hierdoor heeft iedere groep een karakteristiek geluid aangezien de bellen om hun middel. Het carnaval in Kastav begint op 17 januari (St. Anthony’s Day) en eindigt op As-woensdag.
Carnaval op het eiland Pag
De stad Pag, gelegen op het gelijknamige eiland Pag, is het centrum van het carnaval genaamd “Robinja” (slavin). De carnavalstraditie van Pag, Robinja is een zangoptreden, bestaande uit een dans met houten assen begeleid door zang. De slavin wordt gespeeld door een man verkleed als een vrouw met een hoofddoek en vergezeld door twee jongens.
Daarnaast zijn er personages van een verkoper met zijn adjudanten, een vaandeldrager, een muzikant en vele personages gebaseerd op de tijd van het Ottomaanse rijk. Alle deelnemers vormen een eclips voor het huis van de pastoor of op het centrale plein om de voorstelling uit te voeren. Het eenvoudige plot is gebaseerd op de verkoop van de slavin, waarbij voor-en tegenstanders argumenteren en gebeurtenissen uit het verleden naspelen. Op het hoogtepunt van de voorstelling, begint de eclips te krimpen en de slavin ontsnapt.
Wintercarnaval in Pag begint op de eerste zaterdag na Driekoningen. Drie dagen voorafgaand aan de As-woensdag vinden allerlei evenementen op het Petar Kresimir IV plein. As-Woensdag is de laatste dag van het carnaval.
Internationaal Carnaval in Rijeka
Ongeveer een eeuw geleden waren carnaval gebeurtenissen in Rijeka het meest voorkomend in dit deel van Europa. Carnavalsoptochten en carnavalsballen werden georganiseerd voor aristocraten en adel uit heel Europa. Een indrukwekkende gebeurtenis was de “Praznik Cvijeca” (Bloemenfeest), waarbij het theater werd omgevormd tot een grote danszaal. Tegenwoordig is het carnaval van Rijka een van de grootste Europese carnavals van Europa, waar duizenden bezoekers en deelnemers uit heel de wereld aanwezig zijn.
De carnavalsevenementen in Rijeka zijn een prachtige samensmelting van traditionele Europese carnavals (Venetiaanse en Oostenrijkse kenmerken) met elementen van de Slavische folklore en mythologie. Hierdoor is dit carnaval uniek in zijn soort. Het internationale carnaval van Rijeka vindt ieder jaar plaats van 17 februari tot 4 maart.
Carnaval in Split
In Split werden werden gemaskerde bals in overeenstemming met de progressieve ideeën van de Renaissance georganiseerd in de paleizen, leeszalen en de stadsschouwburg. Bovendien waren er gedragsregels opgesteld voor de viering van carnaval. Naast leuke activiteiten, carnaval parades op straat en historisch toneel, was Split ook bekend voor luxe feesten en sfeervolle verlichting. Dit alles ging gepaard met een spectaculair vuurwerk.