Kroatië heeft een rijk gastronomisch aanbod, waar je natuurlijk tijdens je vakantie in Kroatië van wil genieten. De Kroatische keuken staat bekend als de keuken van de regio’s. De basis van de traditionele Kroatische keuken is Slavisch, de traditionele maaltijden die door de vissers en herders boven het houtvuur werden bereid zijn aangevuld door invloeden uit naburige landen die rol hadden of hebben in de interessante Kroatische geschiedenis.
In het binnenland zijn de voornaamste ingrediënten vlees, peulvruchten en granen met invloeden van de Hongaarse, Oostenrijkse en Turkse keuken, terwijl de mediterrane gerechten aan de kust beïnvloed zijn door de Italiaanse en Griekse keuken waarbij veel vis, zeevruchten en groenten op het menu staan.
Per streek kan de keuken gecategoriseerd worden: Slavonië heeft een pittige keuken met veel vlees- en wildgerechten waar Hongaarse invloeden merkbaar zijn. Hrvatsko Zagorje en Medjimurje staan bekend om hun zoetigheden en uitgebreide traditionele gerechten. Midden Kroatië heeft veel zware geroosterde maaltijden op het menu staan en is bekend om de smakelijke schapenkazen. Istrië staat bekend om licht eten met veel kruiden, truffels en veel Italiaanse invloeden.
Dalmatië heeft een mediterrane keuken met Italiaanse invloeden en waar veel vis wordt gegeten. Zo is in Kroatië een breed scala aan culinaire gerechten ontstaan die de zinnen van iedere fijnproever prikkelen.
Onder een met gloeiende as overdekte metalen stolp (peka) klaargemaakte sappige vleesgerechten zijn een lekkernij, deze vleesgerechten worden samen met aardappelen en groenten langzaam klaargemaakt. Deze traditionele Kroatische kooktechniek (ispod peke) vereist tijd, maar zorgt voor wonderlijke smaken en geuren. Snijbiet (blitva) en kool (kupus) zijn groentesoorten die in veel gerechten worden gebruikt.
Gerookte en gerijpte varkensham (prsut), de gerijpte, bijzonder kruidige schapenkaas van het eiland Brac (Bracki sir) , Paski sir en de verse geitenkaas zijn andere traditionele gerechten.
Voorgerechten
Bij de voorgerechten zijn worst en ham het populairst, in Istrië de lucht gedroogde en in Dalmatië de gerookte, in schijfjes geserveerde prsut (ham) gelden als delicatesse. Naast ham serveert men ook graag ingemaakte paprika’s, paddenstoelen, olijven en diverse soorten kaas.
Onder de kazen neemt de Paski sir, een geurige schapenkaas van het eiland Pag, een bijzondere plaats in. Op de Zuid-Dalmatische eilanden Brac, Hvar en Korcula wordt gemarineerde vis (makreel en ansjovis) geserveerd als voorgerecht. Gekruide en in knoflook gebakken paprika’s gelden ook als voorgerecht.
Hoofdgerechten
Het hoofdgerecht in de traditionele keuken aan de kust wordt vaak gekenmerkt door vis die meestal gegrild geserveerd wordt. Aanraders (maar tevens ook prijziger) zijn: brasem – zubatac (tandbrasem), orada (goudbrasem) en ‘brancin’ (zeebaars). Goedkoper en altijd goed bereid is tong (tabinja), rode poon (skarpin) in het zuiden is ook ten zeerste aan te bevelen.
Een bijzondere lekkernij is ‘kamenice na buzaru’, venusschelpen in een knoflooksaus. Delicatessen zijn oesters op ijs en met citroen (in Limski Fjord en in Stor), ‘dagnje na buzaru’ (mosselen volgens het buzara-recept), “scampi na buzaru” (scampi gesmoord in eigen sap met olijfolie, uien, klein gesneden tomaten, broodkruimels en peper en met wijn geblust). In het binnenland en noorden van Istrië zijn noedels of lamskoteletten met truffels een aanrader.
Van de schaaldieren staat de langoest vaker op het menu dan de zeekreeft. De zeekreeft (jastog) wordt gekookt en met een pasta van kruiden en witte wijn bestreken (kuhani jastog). Daarnaast zijn pasta en risotto (rizoto) met mosselen of scampi’s, en ‘crni rižoto’ (zwarte risotto) met sepia aan te raden. De zwarte kleur van de risotto is te danken aan de inkt van deze vissen. Inktvis wordt meestal gefrituurd, hoewel deze als ‘punjene lignje’ (gevuld) of ‘lignje na zaru’ (gegrild) met een saus van olijfolie, knoflook en peterselie heerlijk smaken.
Wat vleesgerechten betreft levert de kust alleen maar lamsvlees- (janjetina) en geitenvleesschotels. Rundvlees- en varkensvleesrecepten zijn afkomstig uit het binnenland. Uit de keuken van de Balkan afkomstig zijn ‘cevapcici’ (gekruide gehaktrollen), ‘pljeskavica’ en ‘raznjici’ (spiesen). Deze drie verschillende vleesspecialiteiten serveert men gezamenlijk met koteletten en of spek in het hele land als ‘mixed grill’.
Doorgaans gaat de mixed grill vergezeld van djuvec-rijst (rijst met groenten en paprika) en frietjes. Lamsvlees (volgens de peka manier of van een spies) is nog altijd het traditionele feestmaal langs de Kroatische kust en wordt graag gegeten door jong en oud.
Nagerechten
Het dessert is geïnspireerd op de Oostenrijkse Konditorei. Bladerdeeggebak zoals strudel en palacinka (zoete pannenkoeken of flensjes) bepalen het beeld. Een aanrader zijn ook de kremsnite: bladerdeeg met een banketbakkersroom- of crème vulling. Vaak wordt in restaurants een groot aanbod aan vers fruit als dessert aangeboden.
Wijnen
Kroatië heeft van oudsher een rijke wijntraditie. De eeuwenoude wijntradities en recepten worden van generatie op generatie doorgegeven, samen met het geschikte klimaat waarin de wijn rijpt zijn zorgt dit ervoor dat de wijnen van uitstekende kwaliteit zijn.
Aan de kust zijn de rode wijnen, zoals Teran, Merlot, Kabernet, Plavac, Babic en Postup aanraders en van de witte wijnen moet u zeker de Kujundzusa, Malvazija, Muskat, Pinot of Posip proberen. Wat meer landinwaarts zijn Burgundac, Grasevina, Rizling en Traminac aanraders. De Dalmatische wijnen zijn zwaarder dan de Istrische (ca.14%) omdat de wijnen niet zijn versneden. Hierdoor hebben de wijnen hun zuivere, onvervalste karakter behouden.
Een typische Kroatische traditie is het mengen van wijn met een andere drank. Bevanda is een rode of witte wijn met gewoon water. Gemist is een mengsel van witte wijn met spa rood. Bambus is rode wijn gemengd met cola, dit zijn populaire drankjes die in alle cafe’s en restaurants te bestellen zijn. Kroaten besluiten hun maaltijd graag met maraschino of Prosek. Prosek was al bij de Romeinen populair als heilige wijn (vinum sanctum). Traditionele sterke dranken zijn Lozovaca, Sljivovica en Travarica.
Bieren
De populairste biermerken in Kroatië zijn Ozujsko en Karlovacko pivo. Vrijwel overal zijn grote biermerken te verkrijgen zoals Heineken, Bavaria, Tuborg etc. Pivo, bier in het Kroatisch is een populaire drank. Kroatische biermerken zijn: Karlovacko gebrouwen in Karlovac, Ožujsko gebrouwen in Zagreb (de naam wijst naar de maand maart), Pan, Osjecko gebrouwen in Osijek, Staro Cesko is een Tsjechisch bier uit Daruvar (hier leeft een Tsjechische minderheid) gebrouwen in Kroatië, Rijecko pivo gebrouwen in Rijeka en Velebitsko pivo dat gebrouwen wordt in Gospic aan de berg de Velebit.